روغن ماشین
اگر از طرفداران دنیای خودرو هستید یا اینکه واقعا به خودرویتان علاقه دارید، حتما اهمیت موتور و قوای محرکه را درک می‌کنید. نگه‌داری و مراقبت از موتور، مسئولیت مالک خودرو است؛ یکی از اولین راه‌ها برای انجام دادن این مسئولیت مهم، استفاده از بهترین و باکیفیت‌ترین روغن برای موتور، گیربکس، اکسل و دیگر قطعات است.
همیشه تصور کنید که روغن موتور، نقش خون در رگ‌های انسان را دارد؛ اگر روغن مناسب و کافی در موتور وجود نداشته باشد، باید با خودرو خداحافظی کنید یا با هزینه‌های تعمیر یا حتی تعویض پیشرانه، روبه‌رو شوید.
روغن ماشین چیست؟
سال‌ها پیش، روغن ماشین تنها ترکیبی از روغن پایه و چند افزودنی بود که برای روان‌کاری، کاهش سایش، تمیز کردن، سرد کردن و محافظت از قطعات مختلف موتور استفاده می‌شد.
اما روغن ماشین در عصر مدرن، کاملا با گذشته فرق می‌کند؛ روغن موتورهای جدید، ترکیبی پیچیده از روغن‌های پایه و افزودنی‌های مختلف با فرمول ویژه هستند که با ویژگی‌های زیر تولید می‌شوند:
- روان‌کاری و جدا کردن قطعات متحرک ماشین
- کاهش استهلاک پیشرانه
- کمک به جلوگیری از تجمع لجن و رسوب در موتور و بخش‌های داخلی آن
- حذف کردن و نگه‌داشتن گردوخاک و ذرات خارجی در روغن و جلوگیری از ورود این آلودگی‌ها به موتور تا زمان تعویض روغن بعدی
- سرد کردن بخش‌ها و قطعات مختلف موتور
- افزایش کارایی و بهبود مصرف سوخت ماشین
- محافظت از موتور هنگام کارکرد در گستره‌ی دمای پایین و بالای محیط
- کمک به محافظت از سیستم ضدآلایندگی خودرو
همانطور که مشخص است، کاربرد روغن موتورهای مدرن بسیار بیشتر از تنها روان‌کاری قطعات است. روغن ماشین مسئولیت محافظت از موتور در برابر استهلاک را دارد، به افزایش عملکرد فنی کمک می‌کند و محافظ قطعات متحرک پیشرانه درمقابل گردوخاک و ذرات خارجی است.
روغن ماشین به‌طور کلی از دو بخش تشکیل می‌شود؛ روغن‌های پایه و افزودنی‌ها. معمولا بین 70 تا 90 درصد محصولات امروزی را روغن‌های پایه تشکیل می‌دهند؛ روغن‌های پایه از گاز طبیعی یا نفت خام به‌دست می‌آیند. 10 تا 30 درصد دیگر روغن از افزودنی‌ها تشکیل شده است. افزودنی‌ها را می‌توان به چند دسته تقسیم کرد:
- افزودنی‌های جداکننده
- افزودنی‌های شوینده
- افزودنی‌های ضداستهلاک
- مکمل‌ها برای کاهش سایش و روان‌کاری بهتر
- افزودنی‌های آنتی‌اکسیدان
- مواد ضدفوم
- افزودنی‌های بازدارنده خورندگی
- مواد افزایش‌دهنده‌ی شاخص گران‌روی روغن
- افزودنی‌های دپرسنت نقط ریزش روغن
روغن صنعتی (industrial oil) به گروهی از روان‌کارها گفته می‌شود که در ترکیب و کامپاندهای مختلف سیال، گریس و روغن قرار دارند. همانطور که از نام و مفهومی روغن صنعتی مشخص است، این دسته از محصولات برای کاهش سایش و فرسودگی قطعات مختلف استفاده می‌شوند.
ویژگی چگالی کمتر روغن‌ها در مقایسه با آب، باعث شناور شدن آن‌ها در آب و مایع بودن آن‌ها در دمای معمولی می‌شود. چربی‌های اشباع نشده‌ی روغن‌ها باعث می‌شود که در دمای معمولی به‌حالت مایع باقی بمانند.
در برخی محصولات و نمونه‌های خاص روغن صنعتی می‌تواند در کاهش یا جلوگیری از مقاومت الکتریکی کاربرد داشته باشد و درعین حال، رسانایی گرمایی را هم افزایش دهد.
روغن صنعتی شامل تمام گروه‌های گازی، مایع‌های طبیعی، حیوانی، گیاهی، معدنی، مشتقات اسید چرب و متریال‌های دیگر، گریس‌های ماده معدنی، پلیمر، صابونی ساده و صابونی کمپلکس می‌شود.
روغن‌های صنعتی که امروز شرکت‌های بزرگ در دنیا عرضه می‌کنند، با نمونه‌های اولیه در دو قرن پیش تفاوت دارند. در اواسط قرن نوزدهم، روغن صنعتی برپایه چربی حیوانی (مثل گاو) برای روان‌کاری و روان‌سازی قطعات فلزی مثل چرخ‌دنده‌ها تولید می‌شد.
این روغن‌ها چون پایه‌ی منبع‌شان حیوانی بودند، به‌راحتی پس از مدتی که در معرض هوا قرار می‌گرفتند، اکسید می‌شدند.
پس از چند دهه استفاده از این نوع روغن صنعتی و با استخراج نفت از دل زمین، دوران جدید در صنایع روغنی آغاز شد. با کشف نفت خام، فرآینده تصفیه و به‌دست آوردن روغن‌های مدرن جایگزین روش‌های سنتی شد و ماشین‌آلات مجهز، تولید نمونه‌های باکیفیت را بسیار آسان‌تر کردند.
اولین نمونه‌های روغن‌های صنعتی پایه نفتی خیلی زود عملکرد بهترشان را در مقایسه با منابع حیوانی نشان دادند و با پیشرفت در دیگر صنایع، روغن‌های صنعتی مدرن بازار را تسخیر کردند.
به‌مرور زمان و با مهندسی ماشین‌آلات پیشرفته، ترکیب روغن پایه با افزودنی‌های مختلف و اختصاصی شرکت‌ها متنوع آغاز شد و طولی نکشید که در یک دوران آزمایش و ارزیابی، بهترین نمونه‌ها با ماندگاری بالا و عملکرد بهینه روان‌کاری تولید شدند.
جدیدترین روغن‌های صنعتی براساس پچیده‌ترین روش‌ها و فرمولاسیون ویژه تولید می‌شوند و در حوزه‌های مختلف کاربردی و صنعتی، استفاده‌ی روزافزون دارند. روغن‌های صنعتی بر پایه گیاهی هم تولید می‌شوند.